“LINGAW”

Sarong banggi mantang natuturog na kami kan ako napurisaw ta nahiling ko an lola ko naglalakaw pasiring sa samuyang lababo. Igwa siyang kapot na baso na igwang laag na tubig. Tulos kong pighiling kun ano pa an pigtatago niya sa saiyang saluyong kamot. Sakuyang nariparu na an kapot-kapot palan kan lola ko duwang 25 sentimos. Dali-dali kong pighale an bente-sinko sentimos sa saiyang kamot ta sabi niya sako mainom daa siya kan saiyang bulong. Pighale ko ta bako man tong bulong sintabo baga ito. Duman na nagpuon na nalilingaw na palan si lola. Sa tagalog ulyanin na. Anggan sa makalipas an mga aldaw iba na an mga guiniguibo kan samuyang lola. Maluwas sa samuyang harong ta mapauma daa siya. Dae naman namo pigtutugutan na maghale sa harong asin magpaduman sa uma ta kun ano pa mangyari saiya sa luwas. Kaya man grabe an pag-iingat namo. Minsan dae na namo maintindihan kun ano ang pigsasabi ta minsan pa uru-utro na sana an istorya. Igwa pa yan mga pigsasambit na mga pangaran. Mga haloy na palan na gadan itong mga naguiguirumduman. Kan si lola makusog pa garu na yan aki minsan nagpapasulod na siya samuya. Lingaw na siya magkakan solo. Dae na aram kun pano magkarigos kan sadiri. Nag-iihi sa salog kaya man pirmi kaming igwang Dr. P sa harong. An Dr. P brand kan diaper na pig gagamit namo saiya. Dati si lola kadakol tipon na sintabo o kwarta ngunyan pag pinabayaan mong igwang kapot na sintabo kun di ngani yan ura-urada isangal. Dati maringgaw si lola maski an saiyang pustiso pigtago pa niya sa samuyang bagasan o balde na laagan nin bagas. Nasa second year high school ako kan magpuon na malingaw si lola. Helang na palan ito bako sanang ordinaryong pagka lingaw ta sabi kan doktor kan pa checkup pan namo siya an kaso ni lola pigbabaoy na Alzheimer’s disease. Sarong kondisyon na apektado an utak kan tawo na maaring magkawsa na dae na mafunction na maray ang brain o gradually mapundo na an pagdalagan kan utak.  Segun pa sa sinabi kan doktor mayo nang bulong sa kondisyon ni lola. Halaton na lang daa namo na malingawan ni lola maski an samuyang pangaran. Kaya palan an paglaom ni lola mga aki pa an saiyang mga makuapo. Maski ngani pag hinahapot ko si lola kan saiyang ngaran dae na siya nasimbag. Pirmi na lamang namong pinaparigusan asin pinapakakan si lola. Tiyaga an kaipuhan sa pag-aling sa samuyang lola. Kaya pag mayo akong klase ako an nagbabantay saiya ta dae na siya pwedeng bayaan ta baka maulog mabagok pa an payo baka mas lalo nang makalingaw. Segun man sa sakuyang naaraman an helang palan ni lola pwede maski sa pirang edad maski mga nasa 20 an edad pwede tamaan. Nagkakaigwa daang Alzheimer’s disease pag sobrang stress asin depress. Kaya dapat maski pirang edad ugaliing magmuya-muya asin dapat nag eexercise pa man giraray tanganing dae makalingaw. Mayo man maraot kun matubod kita na “Laughter is the best medicine” iyo baga?